Khói hương

Nhân vật:Pho tượng.
Pho tượng áo quan rực rở, đường như được thay mỗi ngàỵTượng ngồi trên bệ… Khói nhang nghi ngút. Một vòng nhang lớn trên đầu tượng. Vài chậu thủy tinh đựng nước trong.Chiếc gối vuông như một cái hộp. Chiếc ná gỗ.Rất nhiều giấy tiền vàng bạc được xếp thành thiếp hoặc xếp thành hình những thỏi vàng. Hai cây hoàng lạp… Chiếc trống và dùi bên phải tươ.ng. Khi khói hương đã loãng bớt, pho tượng đang uy nghi bất động bỗng bất ngờ chuyển đô.ng.Việc đầu tiên của tượng là chụp cặp dùi gỏ dồn dập vào mặt trống nhưng không ai nghe được một tiếng kêu nào dù trống không bị thủng.Pho tượng có vẻ chán nản buông dùi trở lại tư thế uy nghi, rồi cất tiếng trầm trầm mỏi mệt.
Pho tượng: Các người không thấy mỏi mệt saỏ Hỡi các người đang chen chúc ngoài kia chờ đến lượt bước vào ngôi đền này vái lạy cầu khẩn tả.Phần ta, ta đuối lắm. Cứ tưởng chết được một lần là nhẹ nơ..Chẳng ngờ nhang khói của các người lại chất nợ lên tạBình sanh ta ghét nơ.. Ta ghét trả cũng như vaỵ Khổ thay, số người đến van ta độ trì nhiều nhất lại là bọn đến mượn tiền, cầu lộc, cầu tài.Các người đến đây, chất đầy những mâm hoa trái cùng giấy bạc, giấy vàng đốt cháy thành tro rồi hỏi mượn tiền ta.(Cầm từng thếp giấy và thỏi vàng châm lửa nến đốt rồi thả bụi đen vào chậu nước).Cái trò này không vui một chút nào hết.Những đồng tiền cứ phải trôi nổi từ người này sang người khác. Các người được, mất, mất, được… rồi mấy người cười, khóc, khóc, cười…Người mất thì cứ lôi ta ra oán hờn, nguyền rủa… Người được thì lại quà cáp đến đây, lập lại cái trò um khói đền ta.Không ai sáng suốt thấy được rằng ta có động thủ gì đâụLàm sao ta nghe được hết, sức đâu ta giúp cho các người thỏa mãn trăm bề. Để mớ tiền vàng vun cao hơn trong tủ nhà này ta phải giựt lại nhúm bạc trên tay kẻ khác.Coi nè… (Giựt một mớ giấy vàng, tiếng khóc nổ lên… Rãi số giấy đó ở một số nơi, rãi tới đâu tiếng cười râm ran tới đó. Bất chợt ngưng lại, thở dài)Sức lực ta để phung phí vào những chuyện này saỏ. Ừ, thỉnh thoảng ta cũng có nhúng tay vào chuyện riêng của các người chút đỉnh… Nhưng tất cả chỉ bởi vì ngó các người sống chán quá, ta bày trò ra cho khuây khỏa cõi nhân gian.(Ngáp dài, có vẻ buồn ngủ, rồi tìm cách chống chọi cơn buồn ngủ bằng cách chơi lần thứ hai trò giựt chỗ này, rãi chỗ kia với những đồng xụ Tiếng cười và khóc vang lên tương tợ nhưng với tốc độ nhanh hơn và cũng bị nhưng đột ngột). Cái nhịp điệu vừa rồi là của ai vậỷ Ta lôi kéo các người hay các người lôi kéo tạ Nhưng mà thôi, tốc độ nào thì ta cũng cần một chút nghỉ ngơị Dù là đất, gỗ, thịt, xương hay mớ nhang khói này tạo nên ảnh ảo của ta thì hành tinh chứa ta vẫn là trái đất.Điều đó có nghĩa mặt trời vẫn còn mọc hướng Đông và lặn hướng Tây, chưa đảo ngược được đâụ Ta chẳng hơi đâu chạy hụt hơi theo níu cánh mặt trời để làm loài không bao giờ ngủ.Hết giờ chơi rồi. Đừng ai quấy rầy ta nữa nhé.
(Ngồi xoay lưng lại, tự hát ru mình)Ầu ơ… Gió mùa thu, ta ru ta ngủNăm canh chày, thức đủ vừa năm.Hãy nín, nín đi taHãy ngủ, ngủ đi tạHỡi người là người ơi..Ta nghĩ đến người…(Hắt hơi ngưng lại vì khói lại xông lên, pho tượng quay mặt lại bực bội với những cây nhang đang cháy lam nham lỡ nhỡ).
Bao giờ cũng vậỵ Bọn cần tiền thì có giờ có giấc còn những người cầu duyên thì bất kể ngày đêm. Họ là những người ăn cắp giấc ngủ của tạ Ta không thể nào yên giấc được với tiếng khóc nỉ non của các cô nhi quả phu.. (Lắng tai).Nghe đó, cứ rỉ rả như thế này suốt năm canh như dế than, mèo gàọ Mà có đáng gì đâủ Đàn ông họ như vậy cả. Chẳng thay đổi được gì đâu!.
(Hát một bài hát như nói)Tôi biểu tôi mãi mà tôi không nghe, không nghe Cứ thích la cà để rồi về nhà thương nhớ.Quyến luyến bạn bè, để rồi chợt thương người nhà. Trời sinh tôi ra, tôi ra như thế.Thương tôi, yêu tôi xin sống say mệKhông thương, không yêu, xin giết tôi đi...
Họ đã nói xoạt vào mình như vậỵThì thôi!. Còn không thôi thì đừng có khấn cầu ta.Ta… A! Ha! Kẻ sốt đời chưa được nếm mùi thế nào là yêu, thề nào là thất tình lại cứ bị chúng sinh tới ngờ gỡ với thù lao cũng lại là hương hoa, xịt vào thêm ít nhiều nước mắt.(Cầm từng cây nhang, hỏi)Tình yêu, mùi vị nó như thế nàỏ.Hỡi người thiếu phụ Nam Xương cắm đầu xuống giếng.Hỡi người vợ đợi chồng đến độ hóa đá cả mẹ lẫn con.Hỡi những cô gái cậu trai miệt vườn Nam Bộ Việt Nam nốc cạn những chai thuốc rầy như được uống một loại tửu tình thiêng liêng trước khi về cõi chết.Hỡi bà lão tuổi vượt số một trăm đốt thuốc nhai trầu héo gan nhớ nhung người chồng vừa chui vào dành đất vối dế, giun.Hỡi cậu thiếu niên xuống trọn mớ tóc, chặt đốt ngón tay để xóa đi lời thề đã bị bội ước…Các người nghĩ sao khi ta khẩn cầu lại các người chỉ cho ta với thế nào là yêu, thế nào là nát tim, thế nào là đứt từng đoạn ruột.Ta chỉ biết vĩnh viễn không bao giờ ta cắm đầu xuống giếng, không bao giờ ta để định mệnh hóa đá thân ta, không bao giờ ta để chạm môi thứ độc dược bào xé ruột gan. Đam mê lớn nhất cuộc đời ta chỉ có một thôi và đã bị lấy đị Đó là ĐƯỢC SỐNG! Và bây giờ, về với cõi này, lắm khi ta cứ băn khoăn tự hỏi có thiếu sót lớn lao cho cuộc đời ta không khi ta chưa nắm được vị YÊU!.Có ai không? Có ai ngồi đâu đó cho ta cầu khẩn không? Những người đi trước, đi sau hoặc đi cùng với tả Kẻ thù ta, bằng hữu ta hay đám con nuôi của ta… Các người hạnh phúc hơn ta biết bao khi các người đã được biết thế nào là yêu và khổ.Thôi nha! Vết thương ta đã thành sẹọ Có lòng thành đến với ta xin đừng khơi lại bao giờ.Pho tượng nhúng tất cả cọng nhang vào trong những chậu nước để chúng cháy xèo, tắt ngấm… Rồi những ngọn nến cũng được thổi tắt để bóng tối tràn ngập khắp nơị Trong sự im lặng đó, có tiếng chân rầm rập, mà cũng là tiếng tay tự vỗ lên thân tươ.ng. Qua tiếng vỗ ấy người ta có thể hiểu ra pho tượng được cấu tạo bằng gì… Những tiếng chân và tiếng vỗ tay vào tượng lớn dần… Pho tượng chống chỏi tiếng động đó bằng tiếng hát.Pho tượng tung ra những giai điệu loạn xạ trộn lộn từ tình ca chuyển sang hành khúc, từ nhạc rên rỉ đến thánh ca, các điệu buồn phương Nam, điệu vui phương Bắc, tiếng hò Huế vọng lại xa xạTiếng hét bất ngờ cất lên. Im lặng dàị(Ngọn nến dộc nhất được đốt lên. Pho tượng đã đội tóc dài vào để diễn lớp “Hồ Nguyệt Cô hóa cáo”. Rồi tượng lột tóc ra để diễn lớp “Khương Linh Tá cầm đầu dẫn bạn qua truông”. Dứt hai lớp diễn, pho tượng nằm vật ra).
Pho tượng:Ta không diễn cho những người cầu duyên tình. Ta diễn cho bọn ngươi đó, hỡi những người đến cầu xin danh vọng và quyền lực nơi ta.Trăm năm quyền lực gì đâu,Chẳng qua một nắm cỏ khâu xanh rì. Chuyện này thì ta rành.Dù khi ta chết, giấc ngủ ta không yên.Xiềng khua lách cách trên mã tạTiếng kèn loa đệm cho án tử đời tạNon chục án chém, năm ba án treo, lăng trì, tam ban triều điển một ngôi mộ đất.(Chợt nhổm dậy, bày bàn cờ tướng ra chơi một mình cho cả hai phe rồi cười lồng lộng)Này cậu vua non, đừng quên, khi tạo ranhiều hài kịch quanh cưng, đó là điềm báo cho một nguy cơ hoàng hôn đổ nát, tắt ánh mặt trờị Má trách chi cậu, ngay ta đây thôi, vẫn nhớ nhung không nguôi các trò chơi này, đã luôn dùng bàn tay mặt để xóa đi những việc làm của bàn tay tráị(Dẹp những quân cờ sang một bên, úp chiếc gối vuông lên bàn cờ, xốc mấy cái như chơi bầu cua cá cọp… Đặt xuống và hô).Lấy cái tay! Đặt vô đi… Bầu, cua, cá, nai hay tôm, gà… Để coi hôm nay chúng ta đãi nhau món gì?.Súp mắt kẻ thù nấu với măng cuả.Hay lá gan bọn yếm thế xào thơm chua, ngọt?.Tim phạm nhân tiềm thuốc Bắc?.Hay xương, phổi bạn bè làm mắm vạn niên?..(Xốc một lần nữa).Lấy cái tay! Đặt vô đi coi nè. Khui!.(Mở, xổ ra trên bàn cờ là những găng tay đen kịt và lưỡi tím).Pho tượng (Lắc đầu) Ta biết trước sau gì cũng có ngày nàỵBằng bàn tay trơn, cái lưỡi dẻo các ngươi đã làm nên tất cả…Với loại tay này, các ngươi sẵn sàng lột truồng mình ra để nổi tiếng.Còn lưỡi này, cùng với tay kia, các người sẵn sáng thọc sâu vào rác rưỡi lẩn mật hoạCác người đã tím xanh trong giá rét.Những lưỡi cùng tay, các ngươi tự vắt kiệt mồ hôi mình để rồi sau đó ướp tay cùng lưỡi vào được xạ hương,. Các ngươi lại mù lòa vục khoáy chúng vào não tim những người đang hoài thaỉ.Như cậu nhỏ đang khoát hờ mảng long bào kia, các người lại tái diễn những trò ngô nghê ngọng nghịu “ấy ái uông”, gióng lên hồi chuông báo tử một cường quyền lung lay chảy truồi nền cát dưới đáy những đền đài miếu mạo lộng lẫy nguy ngạMột trong những trò hề đó là cảnh tượng các người đang quỳ lại bái phục tạCác người có tin gì ta đâụ Các người chỉ lỡ đánh mất niềm tin nơi chính các ngươịMà sao ta lại mất thì giờ vì các người, có cần thiết phải nóilên những điều vừa nói không?.Ta chỉ muốn nhắc các ngươi hình dung ra một điều thôị Nhắm mắt lại đị Mở hết sức, con mắt trong đầu ra, sẽ thấỵ (Nhắm mắt lại).Máu đang chảy khắp mọi nơịCó máu trong vàng của những người giàụCó máu trong đất của các người, những lãnh chúa mớị Và loại máu này, khi đã nhuộm tay, vô cùng khó khăn khi tẩy rửa… Thử coị(Vắt những chiếc găng đen, những dòng nước đỏ bầm như máu hay rượu vang chảy xuống những chậu nước sạch cuối cùng để rửa tay, sắc nước chuyển hồng. Tượng mở mắt, cầm chậu nước cuối định đổ hắt vào một chỗ, chợt nhận ra những cuốn sách được bày đúng ngay đó với những cọng nhang cắm lên nên ngưng lại, đặt chậu nước sang một bên, chụp lấy sách, mở ra, đọc vài trang rồi gục đầu xuống khóc rấm rứt tức ta tức tưởi).
Pho tượng:Xin lỗi! (Chùi nước mắt, ráng cười) Ta không ngăn được nước mắt. Tao lại mũi lòng như một mụ đàn bà yếu đuối, chỉ biết tựa vào nước mắt mà thôị Này những bậc cuồng chữ, những trí giả trí thật của bao đời, xem bức tranh các vị phác họa vể ta, ta chỉ có một nỗi lòng muốn tung lên trời ba tiếng khóc.(Nhỏ nhẹ tâm sự) Sao vậy, sao lại bệnh nặng đến như vậỷ Dĩ nhiên, ba tiếng khóc ấy không phải để dành riêng cho các vị và ta, mà là cho những người không phải chúng ta đang và sẽ phải sống quanh tạPhần cho các vị thì ta đã có dành thưởng cho ba tiếng cười câm. (Lại đánh lên ba hồi trống câm).Thật sự, các vị bệnh đến mức này thì ta đành phải đầu hàng…Bởi bọn mê tiền cũng có lúc trắng tay, mộng tỉnh.Bọn say tình, rồi sẽ đến ngày cắt cơn túy lúy dứt mệBọn đam mê quyền lực và danh vọng phù hoa cũng có lúc sẽ ý thức mình đã lỡ tay phung phí đời cho những trò cỏ bóng.Nhưng còn các vị, đến bao giờ các vị mới chịu đổi một phần nào đó trong não bô..Chuyện này đúng ra thì cũng thường thôi, máy móc trục trặc phải ngưng ngay, định bệnh rồi thay những linh kiện không còn bình thường hoạt động…Phải nói sao cho các ông hiểu về cái thời chúng ta đã sống…Có những thời đại lớn dung chứa khá nhiều kiếp người trong đó.Nhưng cũng có những kiếp người như ta, dung chứa biết bao thời đại trong mình.Ta là A, khi ta hừng hừng khí thế truy sát những người dán lên người chữ X.Ta là B, khi ta chấn chỉnh kỷ cương luật pháp, mở rộng giao thương, xây dựng những con người nhận hậu mà hào sảng cống hiến cho thành ỴTa là C, khi mỗi khuya choàng dậy ta đau nỗi lẽ bóng đoạn trờng dù họ đã đẩy sang cho ta những cung nữ sầu muộn Z để làm người bầu bạn sớm hôm.A, B, C nào phải là ta, mà cũng chính thị là ta đó.Bởi vì nếu họ không là ta thì họ đã là aỉ.(Đập vỡ một chậu thủy tinh không).Ta như vậy đó, những mảnh vỡ gán ép vào nhaụHơn ai hết, các vị hiểu ta bất toàn từ lúc mới sinh rạChính ta đập ta nát tan từng mảnh vụn khi ta sớm ý thức được điều nàỵSuốt đời mình, gần như ta chỉ làm một công việc là ngồi ghép lại những mẫu đời vỡ vụn của mình.Hay của đám thân hữu, con nuôịPhải, từ Thìn, Tuất, Sửu, MùiĐến Giáp, Ất, Bính, Đinh đều là những mảnh vỡ ng ra ghép lạịChúng ta không khéo tay cho lắm nên đã có những cuộc binh biến, chiến chinh long trời lỡ đất, cuốn chúng sinh vào một nạn máu xương trộn đất, đạn thần công, và cả tầm vông…Nhưng giờ phút này đây,Sau cuộc tẩy rửa trắng, ta thật sự đã quên không biết ta cầm quân truy sát những người dán lên họ chữ X hay chính X cầm quân tàn sát những người dán lên họ chữ Ạ Không biết thành Y phải dựng bia nhớ ơn ta hay nguyền rủa, quật mồ ta mới là phải đạo ?Ta còn lẫn lộn không nhớ mình là vợ của người hoạn quan tên Z hay Z chính là cung nữ, vợ tạ Bước đi của ta bây giờ nhẹ nhỏm biết bao nhiêụ Vì quên, có nghĩa là ta đã tha thứ, đồng thời đã được thứ thạCác ông có hiểu thế nào là sự tha thứ hay không?.Ta chỉ biết khi ta được tha thứ cũng có nghĩa là ta cũng đã tha thứ các ông.(Xé từng trang sách, vo tròn làm đạn giấy rồi dùng ná gỗ bắn… Được vài viên chợt ngưng lại).Có ai nghe thấy gì không?.(Đi tìm, xoay lưng lại, tiếng khóc trẻ sơ sinh vang lên, từ nhỏ đến lớn dần)
Pho tượng (Buông ná, đi kiếm) Đêm nào cũng vậy, tới giờ này thì ta nghe.(Áp tay vào những bức vách để nghe ngóng).Có ai chôn mèo sống vào những bức tường này không?.(Tiếng khóc to hơn. Pho tượng ngửa tai lên trời rồi áp xuống đất, nghe).Mong rằng đây là một tiếng khóc có thật chớ không phải là đứa trẻ thơ trong ta cất tiếng chất vấn ta.(Ngồi xuống, gục đầu vào hai đầu gốị Tiếng khóc to hơn, tượng ngẩng lên, nhìn khắp nơi, chạy ra ngoài, khựng lại).Ôi, một đứa bé mới xinh xắn làm sao!.Ai, ai đã đặt nó trước phần đất đền đài, miếu mộ của tảCác người đã hắt vào đây vị tanh của bạc, bụi lầm của cõi tình cùng bao nhiêu thứ nhớp nhúa khác chưa đủ sao, còn ném cả vào đây, trẻ sơ sinh vô tộị (Tiếng oe oe như muốn trò chuyện).Nín đi con! (Oe oe mạnh hơn)Con khát sữa phải không? Ta làm gì có sữa! Con lạnh tím rồi kìa, tiền đâu ta mua tả cho con? (Tiếng oe oe như lời đòi hỏi)Chưa gì con còn đòi phải được học.Xưa, ta ghét nhất chuyện nhét chữ vào đầụTa là một võ quan, lấy đâu ra chữ cho con? (Oe một tiếng ngắn)Con còn cần gì nữa, kể ra hết đi! (Oe dài, kể lể)Được, ta hứa, ta sẽ lo được hết... Phần con chỉ cần suy nghĩ kỷ trước khi đồng ý vào đây với ta như một bạn đồng hành.Tự hỏi đi, con có chấp nhận cuộc đời này với mọi đớn đau trộn nhòa trong hạnh phúc hay không? (Tiếng khóc êm dịu hơn. Tượng lột áo quan ra gói đứa bé cùng tiếng khóc vàọ Người ta được thấy bên trong tượng là một chiếc áo tả tơi với dây thừng trên cổ và dao xắn ngang dọc trên lưng).Con thấy đó, cạnh đòn thù của phe đối nghịch, còn ngang dọc trên ta những vết chém xã của bạn bè.Nghĩ thật kỷ đi, lần chót! (Oe khẻ rồi dứt hẳn. Tượng thở dài)Biết làm sao bậy giờ, đành vậy! Con cũng giống hệt như tạ (Chất những nén vàng, thiếp giấy còn sót lại, những chiếc găng đã khô máu, những cuốn sách tả tơi trên bệ ngồi của mình)Cám ơn con đã đến.Trước khi có con, ta là pho tượng bất hạnh, hơn cả bọn gái không chồng mà chửa, hơn cả mấy nàng đợi chồng đến đá hóa cả con thơ vì con có thành đá vẫn là con.Nhưng bây giờ ta là người hạnh phúc nhất cõi nhân gian. (Thắp nhang lạy xá những vật kia). Ta như cây cổi, tưởng sẽ vĩnh viễn chẳng bao giờ nẩy chồi nứt nụ ra hoa, bỗng dưng lộc nẩỵ(Tiếng oe oe. Tượng vạch vú cho con bú. Vẫn oe oe, tượng lấy thỏi vàng giấy đổi về bình sữa, cho bé bú)
Hãy khóc đi con ơi, nếu điều đó làm con thích. (Nó đã ngủ. Tượng cột nó trước ngực). bây giờ thì mặc kệ khói nhang, các ngươi muốn đốt sạch ngôi đền này cũng được, nhưng hãy giữ im lặng nhé, nó đang ngủ, đang cười và nó sẽ lớn lên trong giấc ngủ cho coị(Bước lên bệ ngồi uy nghi như cũ. Đằng sau những giấy vàng, sách, găng tay, với đứa bé cột trước ngực, trong chiếc áo tả tơi, lòng thòng những sợi đây thừng và dao cắm ngập sau lưng. Khói hương lại bay đến, mịt mù...)
Nguyễn Thị Minh Ngọc